Cách bảo dưỡng bê tông đúng kỹ thuật đảm bảo chất lượng công trình

Bảo dưỡng bê tông là một trong những khâu quan trọng nhất, quyết định đến cường độ và độ bền của kết cấu công trình. Nhiều công trình sử dụng vật liệu chất lượng cao nhưng vẫn không đạt được chất lượng mong muốn là do bỏ qua hoặc thực hiện sai kỹ thuật bảo dưỡng. Bài viết này sẽ hướng dẫn chi tiết cách bảo dưỡng bê tông tươi mới đổ đúng kỹ thuật theo tiêu chuẩn xây dựng.

Khái niệm bảo dưỡng bê tông

Bảo dưỡng bê tông là quá trình giữ ẩm thường xuyên cho khối bê tông sau khi đổ, nhằm giúp bê tông ninh kết và đạt được cường độ cần thiết theo thiết kế.

Công việc này được thực hiện bằng nhiều cách khác nhau như:

• Tưới nước trực tiếp lên bề mặt bê tông,

• Phủ vật liệu ẩm (bao tải đay, vải bố, rơm rạ…) rồi tưới nước định kỳ,

• Phun sương nhẹ lên bề mặt bê tông để cung cấp hơi ẩm,

• Hoặc che phủ bằng vật liệu cách nước như nilon, màng polyethylene để hạn chế bốc hơi nước.

Quá trình bảo dưỡng được chia thành hai giai đoạn liên tiếp:

1. Bảo dưỡng ban đầu: thực hiện ngay sau khi hoàn thiện bề mặt bê tông (xoa mặt xong) để tránh mất nước sớm.

2. Bảo dưỡng tiếp theo: duy trì liên tục cho đến khi bê tông đạt đủ cường độ bảo dưỡng giới hạn – tức là khi phản ứng thủy hóa gần hoàn tất và bê tông đã đủ bền chắc.

Hai giai đoạn này phải được thực hiện liền mạch, không gián đoạn, đảm bảo bê tông luôn ở trong trạng thái ẩm cần thiết từ khi đổ cho đến khi đạt cường độ yêu cầu.

Tầm quan trọng của việc bảo dưỡng đúng kỹ thuật

Dù bê tông được trộn đúng tỷ lệ và sử dụng vật liệu chất lượng, nhưng nếu không được bảo dưỡng đúng cách thì vẫn không thể đạt được độ bền và chất lượng tốt nhất.

Sau khi đổ bê tông, giai đoạn dưỡng hộ (giữ ẩm) có vai trò quyết định đến khả năng ninh kết và cường độ của bê tông. Bê tông chỉ đạt được độ cứng chắc khi quá trình ninh kết diễn ra trong môi trường ẩm, ổn định và không bị tác động mạnh.

Khi bề mặt bê tông đã se lại hoặc nhìn có vẻ khô cứng, bên trong vẫn đang diễn ra phản ứng thủy hóa giữa xi măng và nước – đây là phản ứng giúp bê tông phát triển cường độ. Nếu môi trường quá khô, nước trong bê tông bốc hơi nhanh, khiến phản ứng thủy hóa bị gián đoạn. Kết quả là bê tông giảm độ bền, dễ nứt nẻ và không đạt được cường độ tối đa.

Nhiệt độ môi trường cũng ảnh hưởng lớn đến quá trình này.

• Ở nhiệt độ bình thường (20–30°C), phản ứng thủy hóa diễn ra chậm và ổn định.

• Nhưng khi nhiệt độ tăng cao (trên 40°C), tốc độ thủy hóa tăng nhanh, khiến bê tông đông cứng sớm hơn.
  Trong một số trường hợp đặc biệt, người ta có thể dưỡng hộ bê tông bằng nước nóng (80–90°C) để thúc đẩy quá trình ninh kết. Khi đó, chỉ sau khoảng 20 giờ, bê tông đã có thể đạt được cường độ tương đương với bê tông sau 28 ngày bảo dưỡng thông thường.

Tóm lại, bảo dưỡng bê tông đúng kỹ thuật là bước bắt buộc và cực kỳ quan trọng, giúp đảm bảo bê tông có độ bền cao, hạn chế nứt nẻ và kéo dài tuổi thọ công trình.

Cách bảo dưỡng bê tông đúng kỹ thuật

Sau khi đổ bê tông, việc giữ ẩm và bảo dưỡng đúng cách là vô cùng quan trọng để bê tông đạt được độ bền, độ cứng và hạn chế nứt nẻ. Bê tông bị khô không đều rất dễ xuất hiện vết rạn chân chim, nứt bề mặt, dẫn đến hiện tượng thấm nước, ngấm ẩm về sau. Dưới đây là các phương pháp bảo dưỡng phổ biến và hiệu quả nhất hiện nay.

1. Dùng lớp phủ giữ ẩm cho bê tông

Phương pháp này đặc biệt quan trọng khi thi công bê tông vào mùa hè nắng nóng.

Ngay sau khi hoàn thiện bề mặt (xoa mặt bê tông xong), cần phủ ngay một lớp nilon mỏng, bao tải đay hoặc vải bố ướt lên toàn bộ bề mặt bê tông.
Mục đích là để giữ nước trong giai đoạn đầu của quá trình thủy hóa, giúp bê tông ninh kết đều và không bị mất nước đột ngột.

Lớp phủ này còn giúp chống nắng, chống gió, hạn chế bay hơi và tránh hiện tượng nứt nẻ bề mặt do khô nhanh.

2. Giữ nguyên cốp pha tại chỗ

Một cách đơn giản nhưng rất hiệu quả là giữ nguyên cốp pha (ván khuôn) trong thời gian đầu sau khi đổ bê tông.

Cốp pha giúp duy trì độ ẩm tự nhiên cho bê tông và giảm tác động của môi trường. Bạn có thể phun nước trực tiếp lên cốp pha để tăng độ ẩm, giúp quá trình bảo dưỡng đạt hiệu quả cao hơn.

Các bề mặt bê tông lộ ra ngoài cốp pha cần được che phủ bằng bao tải ướt hoặc tấm bạt để tránh bay hơi nước.

• Ván cốp pha phải được tưới đẫm nước thường xuyên.

• Trong thời tiết nóng, nên duy trì phun nước liên tục trong ít nhất 7 ngày đầu để đảm bảo bê tông không bị khô nhanh.

3. Phun nước và ngâm nước giữ độ ẩm

Đây là phương pháp phổ biến và hiệu quả nhất để giữ ẩm cho bê tông, đặc biệt là với các bề mặt rộng như sàn và mái.

• Phun nước đều khắp bề mặt, không để sót chỗ khô vì có thể gây nứt hoặc rạn chân chim.

• Nên phun tia nhỏ, liên tục và đều đặn, tốt hơn nhiều so với việc phun ào ạt nhưng cách quãng.

• Trong mùa mưa, nếu sau cơn mưa trời nắng gắt trở lại, cần tưới nước bổ sung ngay vì lúc này hơi nước bốc hơi mạnh khiến bê tông dễ bị khô nứt.

Khi thi công sàn hoặc mái phẳng, có thể xây gạch be bờ xung quanh để ngâm nước xi măng. Sau khoảng 1 giờ, nên khuấy đều nước bằng chổi để tránh hiện tượng hạt xi măng lắng đọng.

Lịch tưới nước khuyến nghị:

• 3 ngày đầu: không đi lại, không đặt vật nặng trên bề mặt.

• 7 ngày đầu: ban ngày tưới 3 giờ/lần, ban đêm ít nhất 1 lần.

• Từ ngày 14–18: tưới ít nhất 3 lần mỗi ngày.

• Duy trì bảo dưỡng liên tục trong ít nhất 1 tuần sau khi đổ, thời tiết càng nắng nóng thì càng cần kéo dài thời gian giữ ẩm.

Ngoài ra, có thể phủ thêm cát, mạt cưa, rơm rạ, bèo tây hoặc giấy xi măng để giữ ẩm lâu hơn. Những vật liệu này giúp giảm nhiệt độ bề mặt và giữ nước hiệu quả. Nếu dùng nilon hoặc màng polyethylene, nên dán kín các mép nối bằng băng dính để tránh thoát hơi nước.

4. Thời điểm tháo dỡ cốp pha

Cốp pha chỉ được tháo khi bê tông đã đạt đủ cường độ chịu lực để đảm bảo an toàn cho công trình.

• Trong điều kiện bình thường (nhiệt độ 20–30°C), sau 3–4 tuần mới nên tháo cốp pha.

• Với bê tông thương phẩm hiện đại, có thể đạt 80% cường độ sau 7 ngày và 100% mác thiết kế sau 28 ngày.

Nếu tháo cốp pha quá sớm, bê tông có thể bị sụp, nứt hoặc gây tai nạn nghiêm trọng. Sau khi tháo, cần lưu ý rằng bê tông mới chỉ chịu được trọng lượng bản thân (tĩnh tải) chứ chưa đủ khả năng chịu tải trọng khác (hoạt tải) như đồ đạc, thiết bị.

Trường hợp bắt buộc phải tháo sớm, nên chống đỡ bổ sung bằng gỗ hoặc khung kim loại ở các vị trí quan trọng như dầm, sàn, dầm cái để đảm bảo an toàn.

Tóm lại

Bảo dưỡng bê tông đúng kỹ thuật giúp:

• Đảm bảo cường độ và tuổi thọ công trình

• Hạn chế nứt, thấm nước

• Đảm bảo tính thẩm mỹ và độ bền lâu dài

Mỗi công trình cần lựa chọn phương pháp dưỡng hộ phù hợp với điều kiện thời tiết, cấu kiện và quy mô thi công, để đảm bảo bê tông đạt chất lượng cao nhất.